Het Diak en Moederdag

Vanochtend zijn we bij Marin in het ziekenhuis geweest, waar zij ons heeft rondgeleid tussen de patientvisites door.

Het Diakonessenhuis ziet er netjes en onderhouden uit. Vergeleken met het AZP ( Academisch Ziekenhuis Paramaribo) waar Roxy stage loopt en Patricia stage heeft gelopen, is het een drie-sterren complex. Deels particulier, voor de helft gesubsidieerd door de overheid. 

Bij de hoofdingang was een mini-moederdagmarkt, georganiseerd door vrijwilligers. Hier hebben we lekkere home-made fiadoe en bojo gekocht. 

Een vrijwilligster vertelde dat zij het geld besteden aan extra's in het ziekenhuis. Zo hebben ze in een aantal kamers televisies kunnen plaatsen en klokken op de gang. Dit keer gaat het geld naar een geluidsinstallatie op de verloskamer. De vrijwilligster, met Surinaams accent: 'eerst dacht ik: goed dat ik geen baby's meer maak, mijn gegil hoeft de buurt niet te horen. Maar toen begreep ik dat het geen luidspreker was maar muziek om te relaxen'. Ik moest moeite doen om m'n proest binnen te houden, wat een schat van een mens :-)

Na een kwartiertje kwam Marin ons ophalen voor een rondleiding door t ziekenhuis.

Dokter Marin voelt zich helemaal thuis, dat zagen we wel aan alle lachjes naar andere medewerkers en een jongen die een van haar danspartners is op Salsa-les. We werden meteen aan iedereen voorgesteld, alle mensen waren even aardig en belangstellend.

Na nog wat gepraat over het ziek en zeer van de patiënten die bij haar op zaal liggen, ging Marin weer aan het werk. Overigens geeft dit ook wel weer een andere kijk op Suriname, die gesprekken met Marin, Roxy en Patricia. Ze hebben te maken met kinderen met schot- en steekwonden door heftige familieruzies en met slangenbeten waarbij altijd geadviseerd wordt om de slang mee te nemen ;-) Overigens komen de meeste slangenbeten niet in het oerwoud voor maar in de auto... We hebben gesproken over mensen die een ernstige vorm van diabetes hebben en gewoon een fles Fernandes in de kast naast het bed hebben staan (en nee, verdunnen met water helpt niet, suikergehalte blijft gelijk ;-) over de vele verkrachtingen, het tekort aan antibiotica, pleisters en al het andere leed. 

Voor kinderen en ouderen is de gezondheidszorg gratis, mits zij geregistreerd staan. En dat is lang niet altijd het geval. Zo vertelde Roxy van een moeder die haar doodzieke kind niet in het ziekenhuis wilde laten opnemen, omdat het niet geregistreerd stond. En geld hadden ze niet...

Heftige verhalen, ook dat is een kant van Suriname.

In de middag zijn we nog even een rondje om geweest, om de houten basiliek te bezoeken. De enige houten basiliek ter wereld. Toen we hier 5 jaar geleden waren was het nog een kathedraal en stond 'ie in de steigers, na 22 jaar gesloten te zijn geweest. De restauratie heeft totaal 5  jaar geduurd. In 2014 heeft de paus Franciscus deze kathedraal tot basiliek gepromoveerd, een eretitel voor een bijzonder kerkgebouw. 

En een bijzonder gebouw is het. Helemaal van hout, zowel van binnen als van buiten.

Ondertussen ben ik verslaafd geraakt aan Knippa, dat je bij stalletjes op straat kunt kopen, per bosje. Open maken, zuigen en de pit weggooien. 

En dit is niet de enige verslaving. Ook de Zuurzaksap, Markoezasap en de bakabana mat pinda-sambalsaus zijn favoriet :-)

Ik ga dit vreselijk missen als we weer in Nederland zijn. En dat is al snel...

Vanavond hebben Michel en ik nog even het rijk alleen, Noah gaat met z'n zus en haar vrienden stappen tot in de late uurtjes. Hij slaapt ook bij Marin, we zien ze morgenochtend weer. 

En morgen gaan Marin en ik nog lekker even samen shoppen in Paramaribo :-)

Dan is het tijd om te vertrekken. Zo rond 6 uur gaan we richting het vliegveld, voor de lange vlucht terug. Marin moet nog een weekje werken, daarna heeft ze twee weken vrij voordat ze ook weer terug komt. Samen met Teun, die er dan ook is, heeft ze nog lekker de tijd om diverse tripjes te maken. Onder andere naar Matapica :-)

Deze vakantie was voor ons weer de bevestiging dat Suriname een top-land is. De natuur, de warmte, het eten, de mensen, echt geweldig. Michel is er in 2005 geweest, wij met z'n allen in 2010 en nu weer met Marin en Noah in 2015. Er lijkt wel een patroon in te zitten... :-) In 2020 met jou en Linsey, Nils? 

Ik ga in ieder geval proberen het Suriname-gevoel thuis nog even vast te houden. Dat gaat zeker lukken met het Moederdag-cadeautje dat ik hier al heb gekregen :-)

Vijf jaar geleden heb ik m'n blog afgesloten met een tekst die uit is gekomen. 

Dat lijkt me voor nu ook de beste afsluiting:

Moi Suriname, Bigi Brasa! 

Je hebt m'n hart gestolen. Ik kom 'm zeker weer een keer ophalen :-)

Leather bags!

En nee...met deze Leather bag bedoel ik geen tas. Nog niet en hopelijk nooit. 

Je schrijft eigenlijk Leatherback (klinkt 't zelfde), het zijn Reuze Schildpadden die in zee leven. De grootste en zwaarste schildpadden ter wereld. We zijn naar Matapica geweest om Leatherbacks eieren te zien leggen. 

Een onvergetelijk avontuur, het begon zo:

's Morgens werden we met nog vier mensen opgehaald bij 't Vat, voor een autotocht naar het district Commewijne. Hier waren vroeger de plantages, nu verschijnen er steeds meer aardige huizen. We reden door tot we met de boot over moesten steken van Mariënburg naar de plantage "Johanna en Margaretha". Daar wachtte gids Dines op ons, om met bootjes naar zijn huis te varen.

Zijn moeder had bami met kip voor ons gemaakt, wat heerlijk smaakte na de autorit. Om een uur of 13 vertrokken we met zijn twee broers in drie smalle houten bootjes door het moeras naar het strand. Een tocht van anderhalf uur, ongeveer 20 km.

Ik heb twee dingen ontdekt:

- Je hebt luxe houten bootjes met een rugplank (zoals naar Anaula) en je hebt basic houten bootjes zonder rugplank. Met beide krijg je pijnlijke billen, maar die met rugplank zit echt comfortabeler. En die hadden we nu dus niet ;-)

- Het tweede is het moeras. Wat is dat een doolhof...Als je denkt dat je in het oerwoud kunt verdwalen dan ben je nog niet in het moeras geweest. Overal smalle doorgangen (of juist niet, dan loopt t dood), en de bootsmannen stuurden hier gewoon anderhalf uur doorheen alsof het een stad met straatborden was. 

Af en toe kwamen we vast te zitten, door de lage waterstand. Dan moesten we uit de boot om 'm verder te duwen. Even niet denken aan de honderden kaaimannen die in dit gebied leven. Volgens Dines zitten ze onder de bladeren en takken te wachten tot het water hoger wordt. Ze kunnen wel drie maanden zonder eten... Ik dacht stiekem dat ze wel gek zullen zijn om een passerend hapje te laten schieten, maar Dines kreeg gelijk. Niks gevoeld en gezien :-). 

De omgeving was afwisselend en prachtig. Van breed water met honderden lelies (Dines plukte er ondertussen drie en maakte hier een ketting van voor de meevarende dames) tot mangrove, riet en bos. 't Stinkt er wel, naar rotte eieren, en je kunt af en toe flink nat worden van het opspattende blubberwater (Noah was vooral de pineut).

Met een paar flink stijve billen konden we uiteindelijk het strand op. Daar wachtte ons kamp:

Een open ruimte met uitzicht op de oceaan. En dat is alles. Geen electra, geen stromend water, alleen het donderend geluid van de oceaan en een dak. Geen mobiel bereik, zelfs geen telefoonboom in de buurt. Helemaal basic, één met de omgeving. Het Robinson Crusoe-gevoel kwam boven.

En dat gevoel werd sterker toen we met de broer van Dines aan het einde van de middag langs het volledig verlaten strand liepen. Op zoek naar alles wat beweegt. En wat bewoog daar ...

Net uit het ei, twee schildpadjes zo groot als je handpalm. Die kleintjes wegen ongeveer 50 gram. Zo schattig en zo bijzonder :-))

We hebben ze naar het water begeleid (niet opgepakt natuurlijk) zodat de roofvogels niet bij ze konden komen. Volgens de gids komen ze over 30 jaar terug, precies naar deze plek, om zelf eieren te leggen. Als ze het de eerste tijd in het water overleven natuurlijk. 

Zeeschildpadden leggen zo'n 80-120 eieren per keer, en dat zo'n vijf keer in een seizoen. Het seizoen loopt van februari tot juli. Ongeveer 80% van de eieren is bevrucht, maar slechts 1 kleintje zal het redden. De rest wordt opgegeten of komt niet uit doordat de eieren te snel boven de grond komen (doordat de zee het strand weg spoelt). Met Sara, een meisje van 10 dat met haar vader op reis was, heb ik afgesproken dat zij over 30 jaar terug komt om te kijken of 'onze' schildpad terug is om eieren te leggen. 

Zo'n bijzondere ervaring, de trip kon al niet meer stuk.

In het kamp waren de hangmatten voor de nacht al opgehangen en kregen we een lekker avondmaal met nasi. Toen was het even relaxtijd, tot de avond.

Om half 10 vertrokken we voor de nachtwandeling op zoek naar zeeschildpadden. 

Gelukkig weet Dines veel van deze dieren. Zo mochten we geen zaklamp met wit licht gebruiken (en da's best lastig in het pikkedonker) en niet bij schildpadden komen die nog een plek zoeken om een gat te graven. Als je ze stoort, keren ze weer om. 

De eerste schildpadden die we zagen waren de groene zeeschildpadden, een van de twee soorten die hier aan land komen om eieren te leggen. Kilootje of 300... Een prachtig gezicht om ze het strand op te zien crawlen en gaten te zien graven.

Maar we waren eigenlijk op zoek naar de Leatherbacks, de reuze schildpadden die van mei tot juli hier aan land komen om eieren te leggen. Dines wees ons op de enorme sporen die vanaf de zee op het strand te zien waren, alsof er een quad heeft gereden. Hoe groter en dieper de sporen, hoe groter de kans dat het van een Leatherback is.

En toen zag Dines een Leatherback die klaar was met graven (een gat van een meter diep) en op het punt stond om eieren te gaan leggen. Daar mag je bij zijn, omdat ze dan in een soort trance komen. Voor ons een typisch gevalletje van 'at the right time and the right place' :-))

Het beest is zo'n twee meter lang/groot, formaatje Smart (auto). Of ruim 700 kg, zoals u wilt. Op de foto zie je vooral de linker kant van het grote beest, kop, deel van de rug en flipper (poot).

Met rood licht mag je bijschijnen (daar hebben ze geen last van) en dat deed Dines dan ook in de kuil, zodat we het eieren leggen ook goed konden volgen. Wat een bijzonder en prachtig gezicht, hoe die eieren stuk voor stuk in de kuil vallen. Ze gaan hierbij niet stuk, want het is geen eierschaal zoals bij een kip. Meer een pingpongbal, ook qua gevoel als je ze aanraakt. Deze hebben we natuurlijk niet aangeraakt, maar later wel, bij eieren die weggespoeld waren.

Na het eieren leggen duurt het ruim een uur voordat de Leather lady haar kuil heeft dichtgegooid en aangestampt. Ik heb al die tijd stilletjes vlak bij haar gezeten op nog geen 50 cm afstand en goed kunnen kijken en luisteren naar dit oer-beest. Alsof je een dinosaurus ziet en hoort snuiven, zo gaaf!

We hebben haar na de klus begeleid naar het water, wat ook weer een prachtig gezicht was. Zo moeizaam als ze op het strand crawlt, zo snel was ze weg in t water.

Helemaal voldaan en opgetogen gingen we om een uur of 1 weer terug naar het kamp. Onderweg kwamen we nog twee Leatherbacks tegen, die een plekje aan het zoeken waren. En nog diverse green turtles, het strand barstte er van.

Na een kort nachtje in de hangmat liepen we om 6.15 het strand al weer op om naar de sporen te kijken. De zee had inmiddels al een hoop zand meegenomen, waardoor diverse nesten bloot lagen en de eitjes weg spoelden...

Maar gelukkig zijn er weer nieuwe eitjes gelegd, die over een week of negen uit zullen komen.

Overal op het strand zie je deze sporen van de activiteiten vannacht. 

Hier is weer een nest gemaakt:

Na een lekker ontbijtje en het tellen van alle muggenbulten (niet van de nacht, we sliepen onder een klamboe, maar wel van de vroege ochtend toen we zonder Tropical Bush gingen lopen. Dines zei later dat de vroege ochtend juist de tijd is voor de muggen om actief te worden. Nou, dat hebben we geweten. Ik begrijp nu waar het spreekwoord 'Eigen schuld, dikke bult' vandaan komt) werd het kamp weer afgebroken. 

Ondertussen zagen we de meest mooie vogels voorbij komen, zoals de zeearend en rode ibissen. Een prachtig gezicht, we waren er allemaal stil van..

Nog meer vogels zagen we in het moeras, waar we rond 11 uur weer doorheen gingen. Spierwitte grote reigers, pikzwarte grote vogels en gekleurde fluitertjes, wat een weelde. Je vergeet gewoon dat het er stinkt (behalve Noah dan, die kreeg het stinkwater weer als een sproeier over zich heen :-)

Na de vaartocht en weer met houten billen werden we ontvangen door de moeder van Dines met roti's kousenband en kip. En dat ging helemaal op, de Robinson Crusoes hadden flinke trek ;-)

's Avonds hebben we ons avontuur in geuren en kleuren verteld aan Marin, Roxy, Patricia en André, met wie we uit eten waren. Zij hebben deze trip nog niet gedaan, maar zijn het wel van plan. En helemaal na ons verhaal en de foto's. 

Een unieke ervaring die we echt nooit meer zullen vergeten :-))

Dagje no spang

We willen deze week nog een tweedaagse trip doen, vandaag hadden we alle tijd om dat te regelen. En om nog wat boodschappen te doen, dit keer bij de Hermitage Mall (voor de kenners). 

Daarna had ik lekker de tijd om de vele foto's even te bekijken en te verwerken in de afgelopen blogs. Ik kan daar natuurlijk lang niet alles in kwijt, dus ik stop de mooiste foto's in een aparte map. Thuis word ik vast weer opgeslokt door allerlei zaken, hier heb ik alle tijd om de beste foto's te selecteren. Kunnen we ze thuis nog eens bekijken bij een Moksi Alesie (kookboek zit al in de koffer :-)) en een Parbo'tje.

Zoals de foto's van kunstwerken van de reclameschilders op vele gebouwen. Met de hand hè ...

Eigenlijk wil ik ook wel zoiets op de achterwand van m'n terras...

Natuurlijk kun je ook iets anders dan een muur beschilderen:

Noah gaat vanavond met Marin en andere studenten naar de film. 

Wij zijn uitgenodigd om met familie, die we vijf jaar geleden hier ook ontmoet hebben, wat te gaan drinken aan de Waterkant. Toen waren ze ook op vakantie, nu wonen en werken ze hier al ruim een jaar. Leuk om al hun ervaringen te horen. Ze hebben ons meegenomen naar de rooftop van Ramada, een nieuw casino/restaurant, met prachtig uitzicht over Paramaribo. THE place to be, voor modern Suriname (met geld). Het biertje/cocktailtje smaakte goed ;-)

Morgen en overmorgen zijn we weer even offline. We gaan naar Matapica, om zeeschildpadden te spotten die hun eieren in het zand begraven :-)

Anaula, part four: adyosi!

De laatste dag Anaula, en ik heb nog niks verteld over dit natuurresort. Schriftelijk vertellen over deze heerlijke plek doet het geen recht, je mist de sfeer, de geuren en de geluiden. Toch doe ik een poging, zodat we t weer in gedachten kunnen beleven als we dit nog eens lezen...

Het is een prachtig resort, midden in de natuur, aan de oevers van de Boven Suriname rivier. Anaula geeft de inwoners van verderop gelegen dorpjes werkgelegenheid, al staan ze niet te springen volgens de eigenaar. Waarom zou je ook, als je geen SRD's nodig hebt...

Er staan hier 18 houten huisjes op palen, ruim uit elkaar. In ieder huisje is een toilet met douche (alleen koud water) en er staan 1 of 2 tweepersoonsbedden met klamboe's. 

Met de tassen vol Tropical Bush hadden we niet verwacht dat er nauwelijks tot geen muggen zijn. De stroming is te snel, eitjes van een verdwaalde mug komen hier niet uit.

In ieder huisje is electra, zowel (spaar)lampen als stekkerdozen. De electra komt van enorme zonnepanelen op het dak van het grote terras. 

Het is hier erg warm en klam. 

Als je denkt dat het in Paramaribo warm is, dan kun je hier je lol op. Gelukkig is er op het terrein een zwembad. 

Vlakbij ons huisje kun je met een touw naar beneden, naar onze eigen soela's. Dat is eigenlijk veel lekkerder dan het zwembad :-)

Tegenover ons huisje is een overdekt terras met hangmatten. Na het poedelen in de soela's kun je hier heerlijk relaxen, met uitzicht op de rivier en de bootjes die passeren.

Een verblijf in Anaula is volledig verzorgd. Er is een groot overdekt terras waar de maaltijden geserveerd worden voor alle gasten. 3 maaltijden per dag, twee keer per dag warm eten. Vaak rijst met groente en kip of vis. Eenvoudig en heerlijk. Sowieso al een heerlijke luxe als er voor je gekookt wordt :-)

Er lopen hier veel werknemers rond, die hun eigen huisje hebben op het resort. Vrouwen maken de huisjes schoon, doen de (af)was en maken het eten. Opvallend: bijna alle vrouwen zijn zwanger. 

De mannen houden de tuin en het zwembad bij, kappen hier en daar een boom of pompen rivierwater op voor de toiletten. 

Een avond hebben we doorgebracht met de eigenaar. Hij heeft nog meer plannen voor het resort. Er kunnen nog twee huisjes bij en er komt nog een zwembad met uitzicht op de rivier, een infinity-pool. Dit alles moet voor juli klaar zijn, als het drukke seizoen begint. In mei en juni kunnen ze even sluiten voor gasten, want door de grote regentijd is de luchtvochtigheid zo hoog dat niks meer droogt. En daar worden gasten niet blij van. Wij merken dit nu ook al een beetje, het regent hier regelmatig en hard.  's Nachts blijven handdoeken en zwemkleding vochtig, pas in het zonnetje overdag droogt het. Ook de andere kleren voelen klam aan. Maar ... so what?

In Anaula ben je echt in een andere wereld. Na diverse arm-knijpmomentjes zochten we steeds meer naar woorden als we t over Nederland hadden. Hoe heet die stad ook al weer, waar... Wie was nou diegene die... 

De natuur neemt je hier op, langzamerhand is er niks anders meer dan het hier en nu. Mindfulness is hier vast uitgevonden... 

Anaula, part three: Hallo, u spreekt met de telefoonboom

Vanochtend zijn we vertrokken naar Pikin Slee, een traditioneel dorp aan de Boven Suriname rivier. Het was ruim een uur varen, tussen de vele stenen in het water door. Meer dan eens tikt de boot er tegen aan, maar het hout kan het hebben. Tenminste, als de boot niet door Chinezen is gemaakt, aldus Bernard. 

Na een lange vaartocht midden in de natuur is er opeens weer een dorp aan de rivier, met 4000 inwoners. De inwoners lopen er met mobieltjes rond (die het ook doen) maar de eeuwenoude tradities, rituelen en gebruiken zijn er nog springlevend. 

Er is prachtig houtsnijwerk te bewonderen, zowel bij de houten huisjes als in gebruiksvoorwerpen, allemaal gemaakt door de dorpsbewoners en vijf kunstenaars die hier wonen, de rastafari. 

Deze rastafari zijn op het idee gekomen om een museum in te richten over de gewoonten, rituelen en gebruiken van de Samaraccanen, het Samaaka marron museum. Een belangrijke impuls voor de duurzame ontwikkeling van de dorpsgemeenschap. 

In het museum kregen we een persoonlijke uitleg over de tradities, gebruiken en rituelen van de Samaraccanen. De vrouwen dragen bijvoorbeeld allemaal pangi's als rok. Een puntdoek over je pangi (over de billen-kant) betekent dat je getrouwd bent. Jaloezie tussen de vrouwen komt regelmatig voor. Vrouwen naaien dan vaak teksten in de puntdoek om de andere vrouwen van de man treiteren ;-) 

We weten nu ook dat je met een gebroken been beslist naar Pikin Slee moet. De medicijnman doet er een kruidenpapje op, waarna het been met doeken ingezwachteld wordt. Na een paar weken, en indien er geen menstruerende vrouw in je nabijheid is geweest, is je been zelfs sterker geworden dan je andere been. Ik verzin het niet, zo gebeurt het nog steeds. 

Overigens is de Granman van Pikin Slee vorig jaar overleden aan suikerziekte, daar is dan weer geen papje voor. 

De mannen van het dorp kappen een stuk grond om een vrouw te kunnen onderhouden. De vrouw bewerkt de grond dan, bijvoorbeeld met rijst. De gevluchte slaven die deze dorpen stichten hadden rijstkorrels in hun gevlochten haren verstopt. Zo kwam de rijst het binnenland in.

Hier groeit de rijst droog, niet in het water. Heel bewerkelijk, het moet allemaal met de hand geplukt worden. Overigens bewerken de vrouwen niet alleen de grond...

Als een jongen en een meisje samen verder willen, gaan de tante van het meisje en de oom van de jongen praten. Als zij het huwelijk goedkeuren, slapen de jongen en het meisje drie nachten bij elkaar. Maar de jongen moet stiekem binnenkomen en stiekem weggaan. Als ie gesnapt wordt, moet ie met rum betalen. Een soort verstoppertje voor volwassenen :-) Na deze drie dagen mogen ze samen gezien worden.

Zoals we al eerder van Bernard hebben gehoord hebben de Marron-mannen vaak meerdere vrouwen. Ze wonen allemaal apart. In een mannenhuis vind je een kapmes, geweer en nog wat meer handige gereedschapsdingen. In een vrouwenhuis vooral glimmende pannen en schalen. Als de (aluminium)pannen goed glimmen, door ze met zand of een schuurspons in de rivier te wassen, ben je een goede vrouw. 

Elke vrouw zorgt dagelijks voor een bord eten voor haar man. Als een man meerdere vrouwen heeft, vraagt hij gewoon  zijn vrienden of mannelijke familieleden te eten. 

Als vrouwen menstrueren mogen ze alleen eten voor zichzelf maken. En ze mogen ook niet langs een offerplaats lopen. Eigenlijk mogen ze niks, er zijn speciale hutjes voor ze getimmerd waar ze blijven totdat ze weer 'rein' zijn.

Om te jagen gaan de mannen (vanaf 16 jaar) vaak diep het oerwoud in. Daar doen de mobieltjes het niet, dus als iemand de weg kwijt is slaat 'ie, net als in het tijdperk voor de mobieltjes, hard op de telefoonboom. 

Dit is een bepaald soort boom met een hele luide holle klank. Als je hierop hard slaat dan weten de anderen waar je zit en kunnen ze je antwoorden welke richting je op moet. 

Overigens, als een man een mens doodschiet, moet ie weg. Alle familiebanden worden verbroken, hij mag ook nooit meer terugkomen in t dorp. Typisch gevalletje van 'zoek het verder zelf maar uit'.

Een indrukwekkend bezoekje, zo ver het binnenland in. Heel bijzonder om de verhalen over alle gebruiken en rituelen te horen, en tegelijk ook te zien in het dorp. Ik heb hier weinig foto's van, omdat er niet gefotografeerd mag worden. En terecht, het is geen Archeon waar je entree betaalt. 

Deze mocht ik wel op de foto nemen, een boot in wording. De onderkant van de boot is van een hele boomstam, die ze uithollen. Daarna worden er bladeren in gedaan, die in de fik worden gestoken. Hierdoor zet het hout uit. Als de boot breed genoeg is geworden, doen ze het vuur uit. Daarna worden de zijkanten er aan getimmerd. Het kost maanden om zo'n boot te maken, maar dan heb je ook wat :-)

Na de terugtocht, die overigens 15 minuten sneller was doordat we met de (zeer sterke) stroom mee gingen hadden we een paar uur relaxtijd. In een hangmat natuurlijk, wat is dat toch een super-uitvinding. 

Tegen het einde van de middag nam Bernard ons mee voor een boswandeling.  De huisjes staan op het uiteinde van een gekapt stuk grond, het bos begint dus al meteen als je van het water af loopt. 't Was maar goed dat Bernard voorop liep, want even links af en je wordt nooit meer teruggevonden...

De Samaraccanen kennen elke boom en weten ook waar ze goed voor zijn. 

Zo kwamen we weer telefoonbomen tegen, maar ook een boom waarvan de bast gebruikt wordt tegen buikklachten voor vrouwen en dezelfde boom om de potentie te verhogen voor mannen. 

En ijzerbomen met tonkanoten. Geweldig zeg, als een blog geur zou kunnen overbrengen, weet je precies wat ik bedoel. Voor de kenners onder ons: hoezo schaars? Er lagen er tientallen op de grond, gewoon voor het grijpen! Voor de mieren dan, die zijn er gek op. 

Er was ook een boom die werkt als antibiotica, deze wordt veelal gebruik bij een vrouw die net bevallen is. En een boom voor een strakke vagina na de bevalling (na een stoombadje hiermee ben je een 'sterke vrouw'). 

Er zijn bomen waar een soort aanmaakblokjes van worden gemaakt, om een vuurtje te stoken. 

En dan nog de Brasa-bomen die van boven naar beneden groeien. De zaadjes worden door vogels hoog in een boom gebracht, waarna de brasaboom langs de andere boom naar beneden groeit. Eenmaal op de grond kan ie wel vier meter diep gaan.

Naar de verfwinkel hoef je ook niet meer, als je hier woont. Bernard pakte een vrucht, maakte 'm open, wreef en met z'n vinger in en tekende rode strepen op de gezichten van de kinderen die mee waren. Dat krijgen ze er de komende dagen niet meer van af ;-)

Tussen alle boomwijsheden door zagen we ook twee soorten aapjes (doodshoofdaapjes en kapucijneraapjes) van dichtbij en een tarantula. 

De tarantula vloog echter z'n huisje in toen we bewogen. Ik was te laat met m'n camera...

Zeer indrukwekkend, zo door dat oerwoud sluipen. Met Bernard en zijn scherpe kapmes voorop. Ik voelde me aan alle kanten bekeken :-) 

Na terugkomst werd er nog even een zeer giftige slang bij een van de huisjes dood gemept door een oplettende Bernard. 

Lekker dan, we waren eigenlijk iedere avond steeds door het donker over het gras naar ons huisje gelopen. Op teenslippers. De slang was een goede reden om t vanavond iets anders aan te pakken: bij gebrek aan zaklamp liepen we pal achter Noah aan die de grond met z'n mobiel bescheen. 

Gelukkig staat ons huisje op hoge palen...

Anaula, part two: Bernard de Kapitein

Vanochtend heeft Bernard ons meegenomen naar het mooiste dorp aan de boven-Surinamerivier, Nieuw Aurora. Vindt hij. En dat is niet zo gek want hij blijkt de Kapitein van het dorp te zijn. De Kapitein is de op ene hoogste in rang, na de Granman. Het is het gebied van de Samaraccanen, een van de vijf stammen van de Marrons. 

We meerden eerst aan bij een gezondheidscentrum, met een aantal duidelijke posters:

Er is zelfs een vliegveldje bij deze post, voor zieke mensen die met een vliegtuig of helikopter naar Paramaribo moeten worden vervoerd. 

Via de dokterspost liepen we naar het traditionele dorp. Nieuw Aurora bestaat uit twee delen, het christelijke deel met ongeveer 3000 inwoners en een traditionele deel, wat zoveel wil zeggen als 'niet christelijk', met ongeveer 300 inwoners. De houten huisjes zien er in beide delen hetzelfde uit.

In het dorp is geen stromend water, al het water wordt uit de rivier gehaald, Alleen tussen 19 uur en 00.00 uur is er elektriciteit. 

De mannen bouwen huizen of herstellen gebouwen, werken in Paramaribo of doen niks. Voor 't eten en je huis bouwen heb je geen geld nodig, alles groeit in t bos. Dus als je verder geen perspectief hebt of zoekt ...

Voor de vrouwen in Nieuw Aurora bestaat de dag uit kleding wassen in de rivier, koken en de vaat doen in de rivier. Het koken kost veel tijd. De bittere Cassave raspen bijvoorbeeld. Bij het raspen komt gif vrij, blauwzuur, waardoor de cassave eerst moet worden opgehangen om uit te lekken. Hierna stampen ze de overgebleven cassave tot meel, van het meel worden broden gemaakt die wel drie maanden goed blijven.

Tussendoor baren ze ook nog kinderen en zorgen ze voor de opvoeding totdat ze naar school gaan. 

De basisschool staat in hetzelfde dorp. 

Voor de middelbare school moeten de kids naar een internaat, in Atjonie bijvoorbeeld.

De mannen en vrouwen leven hier in aparte huizen. Een man heeft meerdere vrouwen (je moet vervanging hebben als je vrouw menstrueert), soms uit een ander dorp. En als zo'n vrouw hierheen komt, kan ze niet bij de andere vrouw in hetzelfde huis wonen. Dus heeft de man een eigen huis...

Als er ruzies zijn tussen families, komen zij met belangrijke figuren uit het dorp bij elkaar in deze ruimte. 

De Granman en de Kapitein proberen het op te lossen. Als dit niet lukt, is er ook nog een politiepost in Nieuw Aurora. Dan wordt de zaak overgedragen aan de politie.

Ook als iemand overleden is, komt het lichaam eerst in deze ruimte bij de Granman en Kapitein, die een aantal rituelen uitvoeren. Dan wordt het lichaam overgedragen aan de familie, die het lichaam een dag later begraven op het Kerkhof onder de hoge bomen. Dat is tenminste zoals het in het Christelijke deel gaat. In het traditionele dorp gaat een overlijden gepaard met muziek, soms wel dagenlang. Zelfs wekenlang als de Granman overleden is.

De kindjes doen hier al op hele jonge leeftijd mee met huishoudelijke taken. De vaat wassen in de rivier bijvoorbeeld. Wat nou 'geen zin'? Ze zien er niet uit of ze er erg onder lijden. Overal lachende en spelende kinderen, met een bal van een harde vrucht of lekker plonsen in de rivier. Ze hebben lol, veel lol met elkaar :-)

De mensen in Nieuw Aurora willen niet gefotografeerd worden. Deze papegaai heeft er duidelijk geen moeite mee. Hij komt gewoon aanvliegen en blijft rustig op een stokje poseren :-)

Terug in Anaula was het weer tijd de hoogste tijd om te relaxen.

Toen het donker was (om plm 19 uur gaat het daglicht uit in Suriname) gingen we de boot weer in, op zoek naar kaaimannen. Nou is het overdag al een kunst om tussen de stenen door te varen, 's nachts is het helemaal eng. Maar de bootsman kent de rivier gelukkig op z'n duimpje. Nadat Michel een vliegende vis op z'n schoot had gekregen zagen we de kaaimannen in het water liggen. Heel stil, als we iets geluid maakten doken ze onder. Muisstil dreef de boot langs de kant, met een schijnwerper zagen we de ogen rood oplichten. 

De kaaimannen zitten dichterbij dan we denken, het was dezelfde route als naar Nieuw Aurora. Alleen overdag zie je ze dus niet.

Op de terugtocht naar Anaula waren we toch bijna omgekieperd door grote stenen onder water. Tot hilariteit van de anderen trok Noah meteen z'n zwemvest aan ;-)

Anaula, part one: met houten billen in de soela's

Vandaag voor een vierdaagse trip vertrokken naar Anaula in Boven Suriname. Mijn richtinggevoel zegt dat we naar beneden gaan, maar ik durf de Surinaamse logica niet tegen te spreken.

Eerst hebben we met een bus in drie uur gereden naar Atjonie, langs de bauxiet- en aluminium fabriek en de goudmijnen. Mét tussenstop, want er moet natuurlijk gegeten worden :-) 

Toen ik bij de tussenstop even aan de wandel ging om wat foto's te maken, hoorde ik opeens een mannenstem zeggen: 

Huh? U bent toch de moeder van Marin? 

De stem was van André, een mede-bewoner van het studentenhuis in Paramaribo. André was met Marin, Roxy en nog wat studenten op weg naar Isadou en JawJaw, voor een driedaagse trip. We hebben dus weer even gezellig met z'n allen bijgekletst, voordat we ieder weer in onze eigen bus naar Atjonie reden :-)

De weg naar Atjonie was vijf jaar geleden nog niet helemaal geasfalteerd. Toen deden we er meer dan vijf uur over, over de rode bauxietweg vol kuilen. Destijds heb ik de opmerking gemaakt dat het maar goed is dat er een velletje om je botten heen zit. Anders was het een bende geworden in de bus, met al dat heen en weer geschok en gerammel. 

Dat is nu dus een stuk verbeterd, dankzij de inzet van vele chinezen die de weg hebben aangelegd. 

In Atjonie kwamen we elkaar natuurlijk weer tegen...

Vanaf Atjonie is het nog een uur varen naar Anaula, met een houten boot op de boven-Surinamerivier. En dat is zoooooo lekker :-) Je krijgt pijnlijke billen van het zitten, maar de natuur is overweldigend en het windje plus het opspattende water maken de tocht heel aangenaam. 

Na de warme lunch in Anaula en wat relax-uurtjes gingen we de boot weer in om verderop in de soela's te zwemmen. 

Wat een sterke stroming! Dat is heerlijk om gewoon tussen de stenen te zitten of je een stukje mee te laten drijven. Niet te ver, want als je niet uitkijkt stroom je zo door na Paramaribo. En, zoals onze gids Bernard zegt, het kost veel geld om weer hier naar terug te komen, dus dat is zonde.

's Avonds zouden we ook nog op Kaaimannentocht gaan. Maar opeens waren de wolken lek en kregen we een niet mis te verstane plens water naar beneden. 

No spang, aldus Bernard, we zijn hier morgen en overmorgen ook nog :-)